Vịnh Hạ Long được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới năm 1994 và là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên mới của nhân loại. Với những hòn đảo lớn nhỏ bao quanh, vịnh Hạ Long gây ấn tượng mạnh với khách thăm quan không chỉ nhờ vẻ đẹp kỳ thú mà còn bởi sự huyền bí ẩn chứa bên trong. Phần 7 của bài viết, chúng tôi tiếp tục giới thiệu đến các bạn những địa điểm hành trình hạ long hấp dẫn.

Chùa Long Tiên

Chùa Long Tiên toạ lạc tại phố Long Tiên, dưới chân núi Bài Thơ, Tp. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.Ðây là ngôi chùa lớn nhất, là di tích lịch sử danh thắng nổi tiếng ở Tp. hành trình Hạ Long.

Chùa Long Tiên được xây dựng vào năm 1941, chùa có phong cách kiến trúc độc đáo hiếm thấy, mang phong cách kiến trúc và điêu khắc của các ngôi chùa thời nhà Nguyễn, kiểu chồng giường giá chiêng và những họa tiết hoa văn trang trí rồng phượng, hoa lá cách điệu. Trên đỉnh tam quan là tượng phật A-di-đà với tư thế ngồi, dưới là gác chuông, nổi bật ba chữ “Long Tiên Tự”. Hai bên là hai câu đối. Chính điện thờ Phật, bên phải thờ các tướng lĩnh nhà Trần, bên trái là cung Tam Phủ Thánh Mẫu.

Toà tam quan gồm ba cửa: cửa "Hữu'; cửa "Vô" và cửa "Đại". Trên đỉnh Tam Quan là tượng phật A-di-đà, dưới là gác chuông, nổi bật ba chữ lớn "Long Tiên Tự", Hai bên có hai câu đối.

Ngoài cổng Tam Quan có tượng Bồ Đề Đạt Ma, tổ của Thiền tông Trung Quốc và Việt Nam Bái đường và chính điện kiến trúc theo kiểu chữ "Đinh". Đây là nơi đặt nhiều tướng thờ. Cung tả của chính điện phối thờ cha, thánh Trần Hưng Đạo, cung bên hữu phối thờ mẹ, Vân Phương Thánh Mẫu.

Hồ Ba Hầm

Hồ Ba Hầm là một trong những điểm trải nghiệm hạ long tuyệt đẹp, vẻ đẹp do thiên nhiên ban tặng đã tạo điều kiện thuân lợi cho nơi đây thu hút được nhiều sự quan tâm của khách thăm quan: Nằm trong một vịnh biển kín, ở góc phía tây bắc của dãy đảo Đầu Bê, hòn đảo cực nam của vịnh Hạ Long, cách cảng tàu chương trình  hơn 25km.

Đặc điểm:Đây là một hồ nước hình tròn có núi vây quanh. Xuyên qua chân núi có ba khúc hang ngập nước, vòm hang thấp có rất nhiều nhũ đá rủ xuống mặt nước.

Các hang này khá dài và tối, đôi chỗ có những khe sáng lọt xuống, Các vách đá ở gần cửa hang có nhiều phong lan, trúc đuôi gà. Ở cuối hang thứ hai có một cây khế cổ thụ mà sóc, khỉ, vẹt hay đến ăn trái. Hang thứ ba có nhiều dơi cánh bướm, lòng hang rất đẹp, có thể nhìn thấy đáy hang và thấy cá bơi ở đó. Có nhiều thuyền nan chờ ở cửa để đưa Lữ khách vào trong hồ, mỗi chiếc chở được 6-7 người. Mỗi lần ra vào trung bình mất 45 phút. khách thăm quan phải trả tiền đò theo giá thoả thuận từ 10-15 nghìn đồng/chuyến. Trước khi dời tàu xuống thuyền nhớ mang theo phao cứu hộ.

Hang Hồ Động Tiên

Hồ Động Tiên là một trong những hang động đẹp nhất trên Vịnh Hạ Long. Do chứa đựng những giá trị đặc biệt về địa chất, địa mạo và lịch sử hình thành Vịnh Hạ Long nên đến nay Hồ Động Tiên chỉ dành cho các lớp học giáo dục môi trường sinh thái và các nhà nghiên cứu tới tìm hiểu.

Hồ Động Tiên có cấu trúc kiểu hang thềm điển hình, với đáy hang nằm cao hơn mặt biển không nhiều, thậm chí lối vào ở cửa hang còn bị ngập nước, phải tôn cao đường lên mới vào được.

Nhìn bề ngoài, cửa hang Hồ Động Tiên không có gì khác biệt. Khi triều lên, nước biển dâng ngập 1/3 cửa hang.

Lối vào bên trong hang có chỗ chỉ vừa 1 người chui lọt.

Khác biệt nằm ở bên trong: Trên trần hang, nhũ đá buông xuống, lấp lánh tuyệt đẹp…

Khác với tất cả các hang động khác trong Vịnh Hạ Long, trong hang Hồ Động Tiên còn di tích của nhiều nền hang treo bên vách, có dạng những “gác xép” kéo dài. Theo các nhà khoa học, đó là những phần mặt nền hang được cấu kết tương đối chắc chắn bằng chất CaCO3 mà phần dưới nền đã bị xói mòn do dòng chảy ngầm xuất hiện trong hang qua hàng ngàn năm.

Cũng theo các nhà khoa học, nếu nghiên cứu chi tiết các mảng sót của nền hang đó có thể tìm hiểu được chi tiết tiến trình dâng, hạ của mực nước biển Hạ Long trong kỷ Đệ Tứ (kéo dài khoảng 2 triệu - 1,6 triệu năm trước). Điều đó có ý nghĩa lớn đối với việc khôi phục lịch sử địa chất của khu vực. Trong hang hiện có nhiều nhũ đá dạng cột rủ xuống chấm nền hiện tại, là cơ sở để đoán định rằng, phía dưới nền hiện tại còn có một nền hang cổ, và còn có nhiều măng đá mọc lên để đỡ những cột nhũ kể trên. Có điều, phân nửa hang phía dưới hiện vẫn bị trầm tích lấp đầy. Đó là một điều bí ẩn chưa được khám phá.

Nhũ đá tạo thành những ô to nhỏ có vách ngăn như thửa ruộng.

Đặc biệt, trong bóng tối dày đặc, không có gió lùa vào vẫn có những con cua, nhện, dế sinh sống. Chúng kiếm ăn, sinh tồn thế nào vẫn là bí ẩn.

Từ ngăn thứ hai của hang Hồ Động Tiên có hai cửa thông ra một hồ nước, xung quanh có núi đá vôi bao bọc. Người ta gọi những hồ nước kiểu này là áng. Thực chất đây là một phễu karst có phần đáy bị ngập nước. Đó là một loại môi trường sinh thái đặc biệt, vừa biệt lập vừa lưu thông với biển thông qua hệ thống hang ngầm và khe nứt trong đá vôi. Vì thế, trong các áng thường có hệ sinh vật độc đáo, có thể gồm nhiều loài đặc hữu.

Việc cơ quan quản lý chưa cho phép đưa khách thăm quan vào hang như các hang động khác trên Vịnh, đã giúp cho các nhũ đá trong hang giữ được trạng thái tự nhiên. Các khối thạch nhũ ở đây phô diễn hết vẻ long lanh huyền bí của mình. Hàng triệu tinh thể canxit ánh lên kỳ diệu khi có ánh sáng nhẹ dọi vào. Điều đó ở những hang động đã khai thác như Sửng Sốt, Thiên Cung, Đầu Gỗ không bao giờ còn nữa…

Làng Chài Vung Viêng

Làng chài Vung Viêng đang là một trong những điểm chuyến đi hấp dẫn khách thăm quan bởi cảnh quan kỳ thú mà thiên nhiên ban tặng. Với vẻ đẹp của núi non trùng điệp cũng như các hang động kỳ ảo nguyên sơ, tuyện hơn khi Lữ khách được được tắm nắng trên các bãi cát hoang sơ ven núi, tham gia đánh bắt cá cùng ngư dân và thưởng thức hải sản của vùng đất này.

Để có cơ hội chiêm ngưỡng và khám phá làng chài, khách thăm quan có thể tham gia các Hành trình Hạ Long ngủ đêm trên các du thuyền như: Paloma, Bhaya, du thuyền 5 sao: Du Thuyền Âu Cơ.

Làng chài Vung Viêng có từ rất lâu rồi, lâu bao nhiêu chẳng ai rõ. Ngày xưa chắc cũng có bãi đất, bãi cát, vì mỗi khi thủy triều rút dưới đáy vịnh vẫn còn vài dấu tích của móng nhà, công trình được xây bằng đá. Và người dân của làng vẫn vớt được nhiều đồ gốm sành nâu thô mộc, cùng những nét vạch thẳng từ trên xuống trông như gốm Thổ Hà. Đồ gốm này có thể do dân địa phương tự sản xuất, và cũng có thể do các thương lái vận chuyển từ đất liền ra bán cho các làng... Bởi lẽ từ Vung Viêng đi ra thương cảng Vân Đồn chẳng bao xa, chỉ đôi ba tiếng đi thuyền là tới.

Tên cũ của khu gọi là khu Cặp Dè. Với những địa danh như Cống Vung Viêng, Cống Đỏ, Cống Đầm. Làng chài Vung Viêng là hệ thống làng nổi trên biển. Cuộc sống sinh hoạt của cả làng chỉ trên bè. Trước kia các gia đình sống trên thuyền, họ tập trung vào cái vịnh nhỏ để chống gió bão. Lâu dần thành làng, qua thời gian họ dựng những ngôi nhà tạm bằng gỗ, tre, lá. Rồi bè mái lá, vách gỗ, thay bằng bè mái bằng, mái úp. Hiện đại bây giờ thì lợp mái tôn, mái lá bộc lưới cũ lên chống gió.

Các bè được đặt lên những thanh gỗ dài từ 5 đến 7m. Gỗ làm công trình có gỗ táu là tốt nhất. Các cây gỗ được kết cấu bằng bu long sắt. Toàn bộ sức nặng được đặt lên hệ thống phao nổi bằng thùng phuy cũ, xốp được bọc bằng những tấm bạt chống nước. Dân gọi đó là móng nhà. Nhìn những khu lán bè màu sắc sặc sỡ, nâu, đỏ, vàng, xanh. Tựa lưng vào vách núi đen thẫm, mốc thếch chằng chịt những vết nứt xẻ ngang, xẻ dọc do kiến tạo địa chất được in bóng xuống biển xanh trông như những bức tranh ấn tượng thật đẹp. 

Tiềm năng của làng Vung Viêng

Vịnh Hạ Long đã và đang là nơi thu hút rất nhiều lữ khách trong và ngoài nước. Làng Vung Viêng của Bái Tử Long cũng nằm trong hệ thống đó. Nó nằm chếch phía đông – bắc của Việt Nam gần sát với các mỏ than Cửa Ông – Hòn Gai -  Cẩm Phả và Thương cảng Vân Đồn xưa, đi ngược lên nữa là cửa khẩu Móng Cái, bãi biển Trà Cổ. Nơi đây là vùng kinh tế lớn của đất nước trong tương lai. Và cũng chính nơi đây vẫn còn ẩn giấu sự hoang sơ tiềm ẩn của thiên nhiên như rừng, hang động, bãi tắm cùng những vịnh nhỏ kín gió rất thuận tiện cho việc nuôi cấy ngọc trai và nuôi trồng thủy sản.

Từ bến Cọc Năm bên Hòn Gai ra đảo chừng một tiếng đồng hồ. Nhìn những dãy núi đá vôi đủ các loại hình thù trải dài hết tầm mắt. Làng Vung Viêng cũng nằm trong rặng núi như vậy, gồm có núi Vung Viêng (cao nhất Vịnh Hạ Long), núi Vụng Hà rồi Hang Cao…

Làng rất bình dị, thấp thoáng vài lán bè tựa lưng vào núi những chiếc bè loong lai với các phao nổi tròn như quả bóng xếp hàng thẳng tắp, đó là các bè nuôi cấy ngọc trai biển. Càng vào làng không gian càng mở, không ai biết mình sẽ đi đâu giữa cái trùng trùng điệp điệp của núi, của biển, của mây trời. Thỉnh thoảng vài con chim như: cò đen, cò lửa, quạ rồi sáo đá bay ra quàng quạc vài tiếng rồi lại mất hút vào núi. Trung tâm của làng là ngôi nhà bè to và đẹp nhất, đó là nhà cộng đồng.Bên cạnh đó, cửa hàng bán đồ lưu niệm nhỏ và một lớp học cho các cháu. Ngồi trên bè có thể quan sát gần hết các hộ của làng. Phía trước là cổng làng (gọi là Hang Cao) cái hang xuyên thủng qua núi nóc là đá, dưới là biển. Các lán nuôi cá bè nằm dọc theo các vách núi. Các bè cá nằm ngay dưới gầm sàn dưới sân. Những con cá giò, cá song, cá vược được nuôi khá to để phục vụ cho hệ thống nhà hàng, khách sạn hoặc xuất khẩu, cũng có bè nuôi cá cảnh phục vụ thú chơi như cá tai voi, cá ông lão, cá mó rất đẹp.

Từ Vung Viêng, khách thăm quan có thể đi thăm đảo Mặt Quỷ, khu Bảy Giếng, đi đánh bắt cá ở Vũng Hà, thăm rừng nguyên sinh ở đảo Trà Bàn, Vân Đồn… rồi hệ thống các bãi tắm nhỏ nằm dưới chân núi như ở Ngọc Vừng hay đảo Vạn Giò. Những bãi này còn hoang sơ, rất phù hợp cho các nhóm trải nghiệm nhỏ. Rồi còn các hang động. Cũng từ Vung Viêng, mất đôi ba giờ trên tàu là đến đảo Quan Lạn, nơi có ngôi đình làng nổi tiếng về kiến trúc. Tại đây, nhiều dấu tích khảo cổ được tìm thấy chứng tỏ một thời vàng son của thương cảng Vân Đồn.

Hang Mê Cung

Đến với những Chương trình Hạ Long, Lữ khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên và huyền bí của hệ thống các hang động nơi đây.Hang Mê Cung nằm ở độ cao 25m trên đảo Lờm Bò, cách đảo Ti-tốp khoảng 2km về phía tây nam. 

Nhìn từ xa, cửa động như một mái nhà ăn sâu vào sườn đảo. Hang Mê Cung được các nhà khảo cổ học xác định là một trong những di chỉ thuộc Văn hoá Hạ Long sớm - tức cách ngày nay từ 10.000 - 7.000 năm. Dấu tích còn lại nhiều nhất tìm thấy ngay cửa động là vỏ ốc Melania - là loài ốc chỉ sống ở suối.

Hang Mê Cung nằm trong vùng bảo vệ tuyệt đối của Di sản - Kỳ quan thế giới Vịnh Hạ Long, có cấu trúc rất phức tạp, bao gồm nhiều cấp, nhiều ngăn, ngách trải rộng trong phạm vi mái đá với một hành lang dài hơn 100m, cao dần về phía tây để rồi trông xuống một hồ nhỏ như tên gọi của hang - hồ Mê Cung. Nhìn tổng thể, hồ Mê Cung nằm lọt giữa các bức tường thành núi đá, dường như độc lập với biển khơi. Theo các nhà khoa học, hồ Mê Cung là một khu vực sinh thái địa chất rất có giá trị nghiên cứu khoa học. Về tự nhiên, đây cũng là tiểu cảnh rất sinh động của khu vực này.

Ngoài vỏ ốc suối, ốc núi, trong hang Mê Cung còn có các mảng vỏ trai, hến, sò và trùng trục - là những loài nhuyễn thể nước ngọt. Điều may mắn - theo các nhà khoa học là khi cải tạo hang Mê Cung, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã thu thập và vẫn còn giữ được một tập hợp các xương thú đã hoá thạch hoặc bán hoá thạch. Trong tương lai, việc nghiên cứu kỹ lưỡng các xương thú này sẽ cho chúng ta những câu trả lời hữu ích về môi trường sống, đối tượng khai thác, cách thức ăn uống và thậm chí cả quan niệm tâm linh của người Hạ Long cổ vì các chi tiết xương được tìm thấy ở một ngách sâu và kín đáo của hang Mê Cung - nơi chứa các trầm tích đất vàng Pleitoncen và chắc chắn nó sẽ góp phần làm rõ thêm niên đại của loại di tích khảo cổ học tương đương với giai đoạn Văn hoá Hoà Bình, Bắc Sơn của khu vực Vịnh Hạ Long.

Là một trong các điểm tham quan thuộc tuyến số 2 của Vịnh Hạ Long (gồm Sửng Sốt - Mê Cung - Hang Luồn - Titop - Soi Sim), hang Mê Cung đã thu hút rất nhiều khách thăm quan đến tham quan, nghiên cứu tìm hiểu về lịch sử, văn hoá. Đi vào trong động, Lữ khách tưởng như đang bước vào cung điện của các vua chúa xưa. Ngoài hang động với các trầm tích lịch sử, trên đảo Lờm Bò còn có các loài cây cổ thụ già nua soi bóng nước hồ Mê Cung trong xanh, phẳng lặng. Đây cũng là nơi sinh sống của các loài chim, thú như khỉ, kỳ đà… Đặc biệt, nhờ được cán bộ, nhân viên Trung tâm Bảo tồn công viên, hang động (Ban Quản lý Vịnh Hạ Long) quan tâm, bảo vệ nên hệ sinh thái của hồ Mê Cung ngày càng tốt lên. Các loài san hô, hải sâm đã và đang được phục hồi, tạo đà cho nhiều loài động, thực vật đặc hữu của Hạ Long phát triển. Mê Cung hứa hẹn sẽ trở thành điểm tham quan chương trình sinh thái hấp dẫn trong thời gian tới.

Đảo Soi Sim

Soi Sim là một hòn đảo nhỏ nằm ở phía tây Vịnh Hạ Long, cách cảng tàu trải nghiệm Bãi Cháy khoảng 12km, cách đảo Ti Tốp khoảng 700m. Đây là một đảo đất có hai đỉnh cao khoảng 100m, ở giữa võng xuống, sườn dốc thoải về phía tây nam.

Soi Sim có diện tích khoảng 8,7ha, đảo có cấu tạo địa chất đặc biệt với 2/3 diện tích bao phủ bởi đất Feralit và đất phong hoá. Trên núi là một khu rừng nguyên sinh với nhiều loại thực vật phong phú, trong đó có nhiều loài cây đặc hữu, có giá trị, đặc trưng của hệ sinh thái Vịnh Hạ Long. Theo các nhà nghiên cứu, sở dĩ Soi Sim có nhiều loại cây đặc hữu như vậy là bởi hòn đảo này đã có cách đây hàng trăm triệu năm, sau đó bị biển vây quanh. Người dân địa phương cho biết, trước đây trên đảo mọc rất nhiều cây sim nên mới được gọi tên là Soi Sim.

So với các hòn đảo khác trên Vịnh Hạ Long, Soi Sim là một trong những điểm thăm quan tham quan khá mới mẻ, bởi lẽ hòn đảo này mới được đưa vào khai thác chương trình chưa đầy 10 năm nay. Điều hấp dẫn với Lữ khách nhất khi đến đảo Soi Sim đó là màu xanh của các loại thực vật mọc trên đảo, ngoài cảnh đẹp hoang sơ, không gian yên tĩnh, bãi tắm ở đây nước trong xanh, rất sạch, có thể quan sát thấy từng đàn cá nhỏ tung tăng bơi lội. Có lẽ, chính vì điều này, khách thăm quan đến với Soi Sim đều rất thích tắm biển. Ngoài ra, Soi Sim còn có điểm cao thuận tiện để ngắm cảnh. Từ đó, Lữ khách có thể phóng tầm mắt bao quát được cả phía đông nam và tây bắc khu di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long. Để đáp ứng nhu cầu tham quan của khách thăm quan, hiện nay Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã xây dựng hệ thống dịch vụ khá tiện nghi trên đảo để phục vụ khách đến tham quan hành trình.

Với cảnh đẹp hoang sơ, hệ sinh thái phong phú và nằm ở vị trí ngay trung tâm khu di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, Soi Sim đang là điểm đến hấp dẫn, thu hút khách tham quan thắng cảnh, tắm biển, trải nghiệm sinh thái trên Vịnh Hạ Long, đặc biệt vào những ngày hè này. Được biết, theo quy hoạch, trong tương lai không xa, sẽ có 1 khu bảo tồn động thực vật Vịnh Hạ Long được xây dựng trên đảo Soi Sim...